Het wordt dezer dagen nogal eens vergeten: de intocht van tienduizenden âredshirtâ-demonstranten in Bangkok. De Phan Fah-brug en omgeving hadden voorjaar 2010 wel iets van een hippie-festival: muziek, theater, dansende mensen, iedereen vond elkaar wel een beetje aardig.
Dat het verkeer in de knoop raakte, zeker toen het protest zich verplaatste naar het zakencentrum van de stad, och, dat lukt ook zonder uitingen van volksongenoegen prima. Belangrijker was, zeker in die eerste weken, dat de demonstratie het etiket vreedzaam met ere mocht dragen.
Het had namelijk ook anders gekund. De have nots uit vooral het Noorden en Noordoosten van het land hadden namelijk genoeg redenen om gefrustreerd te zijn. Hun premier had in 2006 het veld moeten ruimen door een militaire coup.
Zijn tegenstanders vonden in Abhisit Vejjajiva het nette democratische gezicht geschikt voor een parlementair-juridische coup. Abhisits machtsgreep werd voorbereid met massale straatprotesten inclusief bezetting van de nationale luchthaven door de yellow shirts.
Hoewel gezien âs mans verleden absoluut geen liefhebber van Thaksin kon ik dat voorjaar best begrip opbrengen voor de boosheid van de demonstranten en hun eis voor verkiezingen. Maar het werd me gaandeweg duidelijk dat zij werden gebruikt als pionnen in een cynisch machtsspel.
De organisatoren van het protest overspeelden hun hand in hun ijver de weg vrij te maken voor terugkeer naar Thailand van hun leider in zelfgekozen ballingschap, Thaksin Shinawatra. In plaats van de mensen op te roepen tot bezinning en naar huis te sturen, gokten zij met Thaksin op een all out confrontatie met de heersende macht. De trieste afloop is bekend.
Meesterzet
Drie jaar later is Bangkok opnieuw het toneel van massaal protest. Weer is dat vreedzaam begonnen en de vraag is, gelet op de angstige commentaren in de media, of dat zo blijft. Echter, de bordjes zijn duchtig verhangen. Nu hebben de tegenstanders van Thaksin (wat niet per definitie aanhangers van Abhisit of zijn Democraten zijn), alle reden om kwaad te zijn. Sinds Thaksins zuster Yingluck in 2011 de verkiezingen met absolute meerderheid won, voelen zij zich bedonderd door de familie Shinawatra.
Ik behoorde in 2011 tot degenen die van meet af aan geen snars geloofden van de zogenaamde âonafhankelijkheidâ van Yingluck. Een meesterzet van Thaksin leek het, een niet onaantrekkelijke zus naar voren schuiven om het electoraat te verleiden. Bovendien, ook internationaal viel de keuze goed, vrouwen hebben in de door mannen gedomineerde wereld van de politiek vaak een imago-streepje voor.
De Yingluck-kaart spelen was in werkelijkheid een manoeuvre die grenzeloze domheid en geduld van de kiezer veronderstelt. Yingluck heeft me nadien dan ook niet teleurgesteld. Soortgelijke populistische trucs als haar broer (de tablets, de goedkoper gemaakte eerste auto, de rijstprijs) en vanaf het begin de ene poging na de andere om broerlief spic en span naar Thailand terug te krijgen.
Dat zij daarbij met een zekere slimheid probeerde de indruk te wekken dat niet zijzelf maar anderen zich bezighielden met het boeken van Thaksins retourticket maakt het plaatje hooguit voor politieke puzzelaars interessant. De demonstranten in Bangkok laten zich daardoor terecht niet om de tuin leiden.
Hypocriet
Tot op dit moment heeft Yingluck persoonlijk nog geen enkele keer duidelijk afstand genomen van het amnestie-gebeuren. Zo had zij vanuit haar positie als regeringsleider het huidige omstreden amnestie-voorstel van tafel kunnen laten vegen in plaats van het tot een stemming in het Huis van Afgevaardigden te laten komen.
Ze had met tienduizenden demonstranten op straat duidelijk kunnen maken dat ze goed beseft dat hoezeer ze dat ook betreurt, de persoon van haar broer een obstakel is op weg naar werkelijke nationale verzoening. Ze had kunnen zeggen dat de amnestiewetgeving niet geldt voor degenen die naar het buitenland zijn uitgeweken om gerechtelijke vervolging te voorkomen.
Ze had met een ernstige blik zich rechtstreeks tot de demonstranten kunnen wenden: lieve mensen, als er een amnestiewet door het parlement wordt aangenomen, ben ik degene die deze wet moet uitvoeren. Mijn broer kan zich, zo hij amnestie zou willen, niet op deze wet beroepen. Ik zal als premier nimmer een amnestiebesluit voor hem ondertekenen en die garantie ook zwart op wit geven als ik de wet aan ZKH aanbied.
Niets van dit alles. In plaats daarvan koos ze voor zalvende woorden zonder de naam Thaksin ook maar te noemen. Het maakt haar oproep tot verzoening (op Thailandblog na te lezen in een vertaling van Gringo) tot een grimmig soort hypocrisie. Of op zijn best een betekenisloze tranentrekker.
Zo werk je niet aan verzoening, aan herstel van vertrouwen. Zo verwijs je de talloze uitprobeerselen  â  van koninklijke pardons tot amnestie-varianten â om Thaksin âfähigâ te maken voor een behouden terugkeer naar zijn in beslag genomen 1,4 miljard USD niet naar de vuilnisbelt van de geschiedenis.
De schade is groter. Yingluck cs hebben van nationale verzoening een koehandeltje tussen elites gemaakt. Akkoord gaan met een vrijgeleide voor Thaksin betekende ook instemmen met niet berechten of zelfs maar vaststellen van de verantwoordelijken van de coup van 2006, van corrupte bestuurders en politici, van de schuldigen voor het bloedbad waarin de rode rellen van 2010 eindigden. Zoiets heet geen amnestie, maar mondje dicht, zand erover. Dat is dus duidelijk niet gelukt.
Yingluck heeft nu als een Pontius Pilatus met gezichtsverlies haar hete aardappel op het bord van de Senaat gedeponeerd. De Democraten, ongetwijfeld verrast over de omvang die het door hen protest heeft gekregen, wrijven zich ongetwijfeld in de handen. Ik vrees echter dat het een ramp voor Thailand zou zijn als Abhisit en de zijnen niets hebben geleerd van de gebeurtenissen in 2010.
Ingezonden mededeling
Op zoek naar een leuk cadeau voor sinterklaas of kerstmis? Koop Het Beste van Thailandblog. Een boekje van 118 paginaâs met boeiende verhalen en prikkelende columns van achttien bloggers, een pittige quiz, handige tips voor toeristen en fotoâs. Bestel nu.