Taaie kost: Van dagelijks brood naar grote nood

Gisteravond stapte Lamut bij ons binnen, haar vierjarige dochtertje aan de hand. Een opmerkelijk bezoek, want we hadden haar al maanden niet gezien. Een oase van rust trouwens, want voorheen liep ze bij ons de deur plat en haar schattige handenbindertje wint met gemak het Thaise kampioenschap voor schreeuwlelijkerds onder de tien jaar.

De reden van haar absentie viel niet moeilijk te raden. Haar ogen op stand dof boven dikke wallen, zeker vijf kilo zwaarder, geen spoor van de zelfverzekerde, energieke jonge vrouw die we kenden. Het hoge woord kwam er pas na een tijdje uit, maar was  geen verrassing: zo goed als failliet, zaak in de verkoop, droom aan scherven.

Wie in februari dit jaar dagelijks-brood heeft gelezen, herinnert zich misschien dat haar opstarten van een eigen brood/banketbakkerij mij deed verzuchten ‘als dat maar goed gaat’. In de aanloop naar verwezenlijking van haar droom kwam zij namelijk bijna dagelijks langs om brood te leveren, verslag te doen van haar speurtocht naar een goede verkoopplek en vooral advies te vragen over wat te investeren en welke prijzen ze zou moeten berekenen.

Adviezen

Wat me bij al het praten over opviel was dat Lamut steevast het onderwerp vaste lasten en de noodzaak die zo laag mogelijk te houden, vermeed. Ze lachten dan wat en knikte, maar natuurlijk. Ook welgemeende adviezen om eenvoudig te beginnen, gestaag een klantenkring op te bouwen en te proberen met haar producten restaurants, hotels en resorts als klant te winnen werden met een glimlachend ja-geknik ontvangen. Elke volgende voortgangsrapportage toonde echter aan dat die adviezen met grote snelheid het ene oor in en het andere uit waren gegaan.

Luxe

Toen ze tenslotte trots haar winkel opende, had ze ongeveer 1,5 miljoen baht geïnvesteerd (sponsoren: haar niet onbemiddelde Amerikaanse geliefde, bankleningen en een relatief gering bedrag waarmee een vriendin zich bij haar inkocht).

De kleine winkel zag er piekfijn uit. Pasteltinten, duur maar smaakvol meubilair, een forse professionele oven, een glimmende Italiaanse espresso-machine, moderne keuken, wifi, beschaafde luxe gericht op buitenlandse clientèle. Die kwam echter niet opdagen, althans, niet in voldoende mate. Niet zo vreemd overigens. De winkel ligt in een zeer verkeersdrukke straat die vrij steil omhoog gaat. Voetgangers zie je er nauwelijks, parkeerruimte bij de winkel is er niet.

Moed

Al na een maand was duidelijk dat de verkoopcijfers ver onder de vaste lasten van tegen de 50.000 baht bleven. Haar twee verkoopsters, beiden redelijk verdienende baan opgezegd om in het brood te gaan, begonnen zorgelijk te praten. Lamut sprak ze moed in, alle begin is moeilijk, van die taal.

Binnen twee maanden lag de broodverkoop op z’n gat. Eerst begaf de oven het. Lamut zag niks in reparatie en besloot de broodsector te liquideren. Brood leverde geen satang winst op. Wat na drie maanden wel redelijk ging, maar evenmin brood op de plank bracht, was het gedeelte petit restaurant. Daar kwamen vooral Thaise lunchgasten op af, voornamelijk mensen die in hotels en zaakjes in de buurt werkten.

Blunder

Dit ‘succesje’ werd echter om zeep geholpen door een blunder van haar vriendin-compagnon. Die berekende haar met laptops en smartphones binnenstappende klanten plotseling 50 baht per uur wifi. Logisch gevolg: het grootste deel van de Thaise clientèle verkaste protesterend naar een restaurant waar de wifi wel gratis was.

Lamut begon uit wanhoop mierzoete Thaise gebakjes aan winkeltjes in haar woonplaats Sattahip te slijten. Daar zat enige muziek in, maar ook daar had ze  snel tabak van: veel werk, veel kilometers maken tussen woonplaats en winkel.

Fixatie

Na nog een paar maanden pappen en nathouden is het sprookje uit. Jammer, maar onvermijdelijk. Lamuts sterke kanten, initiatiefrijk, energievol, kook- en bakkennis, hebben het moeten afleggen tegen haar volslagen gebrek aan commercieel inzicht, wispelturigheid en overspannen fixatie op buitenlandse clientèle.

We hebben haar treurige verhaal zwijgend  aangehoord. Wel even gelachen toen ze opmerkte: ik was op een gegeven moment mijn beste klant. Dat was te zien. Zoals ook te zien was dat Lamuts maandenlange absentie vooral veroorzaakt werd door haar vrees voor gezichtsverlies.

Het financiële debacle leek haar minder te deren. Toch zit ze bij de noodgedwongen verkoop in een dwangpositie: ze kan de lonen van zuster en vriendin niet meer betalen, de rekeningen blijven komen. En de eerste geïnteresseerden in overname moeten dat hebben geroken, want het hoogste bod totnogtoe is 700.000 baht all in.

Spelen

Waarschijnlijk gaat Lamut dat geld pakken. Want hier raken we aan wat volgens mij de belangrijkste oorzaak van haar ‘falen’ is: het gemak waarmee haar Amerikaanse geliefde Bill, tevens vader van haar dochtertje, de bahtjes naar haar liet rollen.

Waar Lamut afremming nodig had, moedigde Bill in feite aan. Zijn opstelling had iets van, laat haar maar lekker spelen, als ik me er maar niet mee hoef te bemoeien. Bill gaat namelijk het liefst zijn eigen gang, verkent het uitgaansleven en de golfcourses in en rond Pattaya het liefst vanuit zijn eigen stekkie, een ‘vrijgezellen’ appartementje.

Meelij

Ik heb een beetje meelij met Lamut. Een Thaise vrouw van goede wil die toch haar droom van onafhankelijkheid niet weet te verwezenlijken. Maar niet al te veel. Uiteindelijk kan ze best  rondkomen van de 75.000 baht waarmee Bill maandelijks zijn verantwoordelijkheid afkoopt.

Lamut is intussen met haar volgende project bezig. Het onder de pannen brengen van haar aantrekkelijke personeel. Een Amerikaanse klant van gevorderde leeftijd heeft beide singles op aangeven van Lamut gek gemaakt met het aanbod hen naar de States te halen. Beiden spreken nauwelijks Engels, maar Lamut die zich verantwoordelijk voelt  voor hun inkomensverlies denkt dat dit in de praktijk geen enkel probleem zal zijn.

Ik heb even gedacht, laat ik haar waarschuwen voor de risico’s, op z’n minst voor zulke pietluttige obstakels als visum en greencard. Maar ik heb m’n mond gehouden. Ene oor in, andere oor uit, daar had ik geen trek meer in.