Taaie kost: De Graaf van Monte Cristo

Paul Lennon en zijn Thaise echtgenote Pun

Ooit heb ik tijdens verkenningstochten in mijn nieuwe Thaise woonomgeving Andrew leren kennen. Hij is een vlezige Amerikaan, die zijn geld verdient in een lucratieve sector: aanleg en onderhoud van kabels op de Oceaanbodem.

Ik wist weinig tot niks van dat werk af, maar dankzij Andrew weet ik nu meer. Hij houdt zich op een schip in de Indische Oceaan bezig met een zeer veredeld computerspel. Naar een scherm turend bedient hij een ‘remote controlled vehicle’. Dat controleert op de zeebodem kabels voor onder meer uw telefoon- en internetverkeer op breuken en houdt ze indien nodig op hun plaats.

Graaf van Monte Christo

Ik wist eveneens weinig tot niks van verstandelijk gehandicapten in Thailand, mensen met een Down-syndroom. Dankzij Andrew ben ik ook op dat gebied bijgespijkerd. Hij introduceerde me bij de Graaf van Monte Cristo, 43 jaar geleden op de wereld gezet met de naam Somchai.

Die kennismaking vond plaats op het terras van het restaurant van Andrews Thaise echtgenote, tevens zuster van Somchai. Geheel terzijde: dat restaurant is niet het enige zichtbare resultaat van de financiële steun die Andrew dankzij zijn zes weken op-zes weken af schermarbeid de familie kan geven. In het belendende pand runt zijn beeldschone stiefdochter een ruime en smaakvol ingerichte massagesalon. De zaken gaan zo goed dat zij onlangs geheel op eigen kracht een glanzende BMW kon aanschaffen.

Terug naar het terras, waar Andrew en ik geregeld bij een superkoude snuffel ouwelullen over onze gemeenschappelijk passie voetbal (hij is fanatiek supporter van Manchester United) en andere belangrijke kwesties des levens. Het bier wordt dan aangesleept door Somchai, die zijn bijnaam Count of Monte Cristo aan Andrew dankt.

foto Andrew Chambers/blogsite TheGuardian.uk.

Fooitje

Het was me al opgevallen dat de Graaf en Andrew soms op een bijna tedere manier met elkaar omgingen. Het maakte me nieuwsgierig naar het waarom van Somchai’s bijnaam. Geef hem een keer een fooitje en je komt er wel achter, luidde Andrews verklaring.

Bij het volgende flesje bier gaf ik de Graaf een briefje van 20 baht. Mijn hemel! De Graaf nam mij niet alleen in een innige houdgreep, daarna begon hij ook aan een zeer krachtige massage van mijn nek en rug. Iets prettiger was dat hij plotseling genezen bleek van zijn onhebbelijke gewoonte om me Heineken voor de neus te zetten in plaats van het bestelde echte bier.

Vanaf dat moment ging elke ontmoeting met Andrew gepaard met een enthousiaste, fysieke liefdesbetuiging van Somchai. Alleen Andrew kon hem iets afremmen. Ik begon te begrijpen waarom de hoofdrolspeler uit de wereldberoemde roman van Alexandre Dumas Andrew had geïnspireerd. De liefde van de Graaf was niet alleen gepassioneerd, maar ook zeer bezitterig en hij verlangde liefdevolle beantwoording van zijn gevoelens in de vorm van 20 baht-biljetten. Als hij die niet tijdig kreeg, ging de Graaf aan een restauranttafeltje zitten mokken. Leverde dat niet snel het gewenste resultaat op, dan hield hij vanaf enige afstand veelbetekenend een fles Heineken omhoog.

Bernie Lennon

Controle

Andrew praatte er niet veel over, maar liet af en toe wel blijken dat leven met een Downpatiënt geen sinecure was. In het restaurant, waar de klanten vaak wat ongemakkelijk naar hem keken – kon de Graaf een perfecte ober zijn. Maar hij moest voortdurend worden gecontroleerd en gecorrigeerd.

Op een kwaad moment was onze Graaf plotseling uit het zicht verdwenen. Ik vroeg Andrew wat er aan de hand was. Somchai was noodgedwongen ondergebracht bij familie honderd kilometer verderop. Het bleek dat de Graaf op onbewaakte momenten in de Moo Baan alle brievenbussen afging, de rekeningen van water en elektriciteit jatte en ergens weggooide.

Dat kwam aan het licht toen de van niets wetende ‘wanbetalers’ met afsluiting van water en/of elektriciteit werden bedreigd. De Graaf viel door de mand en de familie besloot hem weg te sturen. ,,Er waren wel meer van dat soort dingen, het kon echt niet meer”, verzekerde Andrew.

Somber

Een paar weken geleden, toen Andrew hier weer met verlof was, zag ik de Graaf terug. Hij zat met sombere blik in het restaurant, mijn vriendelijke begroeting werd nors genegeerd. ,,Hij is hierheen gestuurd voor een tijdje vakantie, maar weet dat hij weer terug moet”, verklaarde Andrew.

Het zou kunnen. Ik vond het triest voor onze Graaf. Hij is de enige mens met Down-syndroom die ik in vijf jaar Thailand heb ontmoet, omdat Andrew en zijn familie hem niet ‘verstopten’ maar karweitjes in hun restaurant gaven.

Dat soort zichtbare aanwezigheid is in Thailand namelijk geen gewoonte. Veel ouders schamen zich voor een verstandelijk gehandicapt kind. Ze houden het thuis of sturen het naar een ‘zorginstelling’. Een reden is vaak de boeddhistische overtuiging dat de verstandelijke handicap een straf is voor wangedrag in een vorig leven.

Het aantal kinderen met Down-syndroom dat ‘normaal’ onderwijs kan volgen is dan ook nog beperkt, zeker in vergelijking met bijvoorbeeld Nederland. Scholen kunnen wel subsidie krijgen voor deskundige ondersteuning voor leerlingen met Down-syndroom. Maar als ouders die kinderen uit schaamte niet als ‘verstandelijk gehandicapt’ willen of hebben laten registreren is een subsidie-aanvraag uiteraard zinloos.

Steun

Gelukkig is het inzicht dat verstandelijk gehandicapten voor hun ontwikkeling niet geholpen zijn met sociaal isolement sterk gegroeid. Dat is ondermeer te danken aan de Schot Paul Lennon en zijn Thaise echtgenote Pun, ouders van Bernie, een jongen met Down-syndroom. Niet alleen wisten zij Bernie na veel zoeken en strijd op een school temidden van ‘normale’ kinderen te krijgen, zij hebben zich daarna met anderen ook ingezet voor verbeterd onderwijs voor kinderen met een verstandelijke handicap.

Verstokt Celtic-supporter Paul reisde vorig jaar met The Thai Times, zijn zangkoor van kinderen met Down-syndroom, naar Schotland. Gestoken in Celtic tenue brachten zij in stadions ook clubliederen ten gehore, natuurlijk tot groot enthousiasme van de voetbalfans.

De Graaf van Monte Cristo heeft jammer genoeg in zijn jongere jaren nooit dit soort zorg gekregen. Gelukkig maar dat de situatie aan het veranderen is, want Thailand telt naar schatting (betrouwbare cijfers ontbreken) zeker honderdduizend mensen met Down-syndroom. Jaarlijks worden er zo’n duizend verstandelijk gehandicapten geboren.

Informatie over situatie van en leven met verstandelijk gehandicapten in Thailand:

• www.dutchdownsupport.nl/
• www.guardian.co.uk/
• www.worlddownsyndromeday.org
• www.goodchildfoundation.com